Buitenwijkers
Eindhoven was als korps niet alleen verdeeld in twee districten maar en waren ook zgn. buitenwijkers en rayonagenten.
Buitenwijkers waren degenen die in de buitengebieden van Eindhoven hun werk deden.
Als voorbeeld: Ten noorden van de Vlokhovenseweg waren alleen velden en akkers.
In dergelijke gebieden hadden de buitenwijkers hun domein.
Het was een uitstervend ras want als er een overleed of met pensioen ging, werd zijn functie niet meer opgevuld.
Koos Brands (links) Willem de Groot (boven links) en Klaas Gloudemans (boven rechts) waren enkele van die buitenwijkers.
Koos werkte in het noorden van Eindhoven en woonde op de Vlokhovenseweg.
Het contact tussen de overige korpsonderdelen en de rayonagenten en buitenwijkers was niet optimaal.
Er bestond nagenoeg geen communicatie zodat die mensen nauwelijks of niet op de hoogte waren van bijvoorbeeld welke misdrijven er in hun gebied waren gepleegd, wie er was aangehouden, of van wie het rijbewijs was ingevorderd etc.
Om dat te verbeteren werd er begin zeventiger jaren bepaald dat alle belangrijke incidenten, waaronder dus ook de hiervoor genoemde, voortaan in het kort dagelijks rapport zouden worden vermeld.
Ook zou het bureau herkenning voortaan telefonisch alle belangrijke gebeurtenissen doorgeven aan de betreffende rayonagent en het bureau zou ook wekelijks aanwezig zijn bij de besprekingen van die groep.
Koos Brands (r) met achter hem Sjaak Wouters tijdens (vermoedelijk) een controle bij een horecagelegenheid. Was na zijn functie als buitenwijker.
Rayonagenten
De rayonagenten woonden in de wijk waarvoor ze verantwoordelijk waren en waarin ze werkten. Ze werden geacht van alles op de hoogte te zijn. Ze kenden de buurt en de buurt kende hen. Het waren veelal de buurtruzies, problemen met kinderen, overlast, baldadigheid die door hen werden opgepakt.
Rayonagenten waren de voorlopers van de latere wijkagenten.
Omdat de rayonagenten in dezelfde wijk woonden waarin ze ook dagelijks werkten kunt u zich voorstellen dat ze dus nagenoeg geen privacy hadden.
Het was doodnormaal dat er op je vrije dag iemand uit de buurt om hulp kwam vragen. Je kon niet zeggen dat je vrij was en dat ze het maar moesten uitzoeken.
Tjieu Mooren (l) en Piet Nagelkerke.
Beiden bezochten regelmatig een gehandicapt jongetje dat op zeer jonge leeftijd overleed.
Piet Nagelkerke loopt hier voor een Schotse Band.
Piet Nagelkerke.
Piet Nagelkerke aan het werk.
Dat waren nog eens tijden. Gewoon met de fiets voor de optocht uit. Geen dranghekken om het publiek op afstand te houden.
Dat bleef toen nog uit zichzelf op afstand.
Piet dwong alleen al door zijn gestalte respect af. Hij had bovendien de bokssport beoefend wat hem natuurlijk, als het nodig was, te pas kwam.
Hij woonde als wijkagent in zijn eigen wijk (De Kruidenbuurt)
Op een bepaald moment werd er van een woning een aantal keren een ruit ingegooid doordat iemand een steen over de schutting gooide.
Piet ging daar posten en zag inderdaad een arm over de schutting komen die een steen gooide.
Piet erachter aan maar in plaats van dat de dader van hem wegliep rende hij Piet tegemoet die in volle snelheid tegen hem aan botste.
Hij nam hem mee naar huis om hem daar vast te houden totdat hij hem kon overdragen aan een surveillanceauto.
In zijn woning ontstond een hevige worsteling die (dankzij het boksverleden van Piet) in het nadeel van de dader werd beslecht.
Hierboven en onder: Kortlever (l) en Piet Nagelkerke.
Frans van Dorp (l) en Piet Nagelkerke. De nieuwe uniformen zijn inmiddels een feit.
Op een bepaald moment vond de leiding dat Piet van functie moest veranderen en koos voor hem een taak binnen het bureau aan de Grote Berg.
Dat was voor Piet een groot probleem. Hij was immers zijn volledige loopbaan "op straat" geweest en kon dan ook niet meer wennen aan zijn nieuwe functie.
Volgens zijn familie heeft hem dat zoveel stress opgeleverd dat hij aan een hartaanval is overleden.
Piet van der Kruijs aan het werk in zijn wijk in Gestel
Wijkagenten
Er kwam veranderingin het systeem toen op 9 september 1974 de "wijkagenten nieuwe stijl" het levenslicht zagen.
Er kwam een herindeling van de bestaande wijken. Jongere politiemensen werden kort opgeleid om als wijkagent in een wijk te gaan werken waarin ze dus zelf niet woonden.
In die introductieweek kregen de nieuwe wijkagenten tal van informatie over diverse hulpverlenende instanties. Niet om daarvan de taken over te nemen maar vanwege de verwijsfunctie. De samenwerking met die instanties en instellingen was voor de wijkagenten zeer belangrijk.
Het systeem van wijkagenten vormde de basis van het gehele systeem van surveillance van de politie. Vanwege het belang van communicatie tussen hen en de overige collega's werkten zijn voortaan vanaf hun bureau (toen nog Grote Berg en Marconilaan) en niet meer, zoals de vroegere rayonagenten dat deden, vanuit hun woning.
Een van de belangrijkste taken van de wijkagent was het contact leggen en onderhouden met de bewoners. Wijkbewoners waren vaak enthousiast over de nieuwe wijkagenten die ze (en dat was toen nieuw) zelfs uitnodigden op buurtvergaderingen. Het waren indertijd flatbewoners in Woensel en bewoners in Stratum en Strijp die om een wijkagent vroegen.
Politie en burgerij hebben baat bij een goed functioneren van het contact.
Er moest over en weer meer bekend worden over elkaar en begrip worden gekweekt voor elkaars standpunten.
Een van de punten waarvoor de wijkagenten stonden was het bevorderen van het vertrouwen van de burgerij in de politie. De wijkagenten moesten zo breed mogelijk zijn geïnformeerd over hun wijk.
- Welke groeperingen zijn er?
- Waar liggen de wrijfpunten?
- Welke maatschappelijke processen doen zich er voor?
- Wat verwachten de bewoners eigenlijk van de politie?
Enkelen, die al rayonagent waren, werden ook in de nieuwe herindeling opgenomen en bleven -integenstelling tot de nieuwe wijkagenten- wél in de hun toebedeelde wijk wonen:
Dat waren: Jos Veeke, Gerrit Vervoort, Sjaak Wouters, Leo Simons, Herman Gruijters, Ben Pil.
In het blad Eindhoven Dichterbij werd en in 1975 uitgebreid aandacht aan gesteed.
Van de 21 Eindhovense wijken werden er op die datum 16 bezet. Voor 5 bleef nog een vakature met als doel die uiterlijk 1-1-1976 ingevuld te hebben. Frans Sak en Hans Klaassen werden in april 1975
Dat betroffen de buurten Doornakkers/Herzenbroeken-Iristerrein-St.Rochusstraat e.o. Elzent - Industrieterrein Dirk Boutslaan e.o. - De Brurgh - Tuindorp - Heistraat e.o. Looiakkers - St. Gerardusplein e.o. - Poelhekkelaan e.o. - Kerstroosplein e.o. - Fellenoord - Hemelrijken - Bakkerstraat e.o. Kronehoef - Vaartbroek - Heesterakker en Bokt.
Deze wijken werden rechtstreeks door het hoofdbureau bediend.
Op de Zuid Nederlandse beurs hing in 1975 een plattegrond van Eindhoven met daarop de nieuwe wijkindeling en per wijk een foto van de bijbehorende wijkagent.
Burgemeester van der Lee werd rondgeleid op de politiestand door (toen nog) commissaris Vringer.(l)
Bij de invoering van de wijkagent nieuwe stijl werd ook de grens tussen de twee districten gewijzigd.
Wijkagent Frans Hijnen. Met veel verve werden de wijkagenten geïntroduceerd in het korps om vervolgens begin negentiger jaren weer overbodig te worden verklaard.
Anno 2015 gaat de het inmiddels nieuwe landelijke politiekorps de wijkagent weer introduceren omdat zie zo belangrijk is voor de contacten met de mensen in de wijk. De geschiedenis herhaalt zich altijd.
Het is alleen jammer dat men kennelijk van de geschiedenis weinig schijnt te leren. Zo ook voor wat betreft het reorganisaeren van centralisatie naar de-centralisatie en weer terug......
Parkwachters
Met het verdwijnen van de buitenwijkers kwamen er wel parkwachters om in de Eindhovense parken de scepter te zwaaien.
Op 1 januari 1956 gingen 5 parkwachters van de gemeente Eindhoven over naar de gemeentepolitie Eindhoven en werden daar als zodanig aangesteld.
Het waren (vlnr) Harrie Kusters - Jan van Dijk - Jan van Spreuwel - van der Dussen - Willem van Diepen
Jan van Spreuwel is later overgegaan naar de politie en heeft daar tot aan zijn pensionering als hoofdagent gewerkt.
Parkwachter Van Dijk wordt hier gefeliciteerd door Marinus van Rooijen (De Lange Pliesie)
bij gelegenheid van zijn 25 jarig jubileum als parkwachter op 10-5-1965.
Willem van Diepen (l) en Van den Hurk.
Parkwachters, nog in het oude zwarte uniform, waren werkzaam aan het bureau Startum, op de hoek van de St. Bonifaciuslaan en de Lidwinastraat.
Van daaruit besurveilleerden zij de Eindhovense parken en zagen erop toe dat gazons niet werden betreden, geen vernielingen werden aangericht etc.
Wanneer er een politieman trouwde werden vaak bruidsreportages gemaakt in bijvoorbeeld het Stadswandelpark. Het was toen goed gebruik om een van de parkwachters zogenaamd een bekeuring te laten uitschrijven voor het verse bruidspaar.
Die foto's maakten dan natuurlijk deel uit van het bruidsalbum.
Parkwachter Willem van Diepen "bekeurt" het bruidspaar Van Aanholt.
Bruidspaar Stutz
Het bruidspaar Mario Maas poseert hier met parkwachter Piet Hendriks en Willem van Diepen. Inmiddels in het nieuwe uniform (met rijlaarzen en rijbroek)
Nieuwe parkeercontroleurs, agenten en parkwachters (in een nieuw uniform).
Onderste rij vlnr: Piet van der Lans - Bert Dijkmans - Leo Jonkers - Piet Hendriks - Joop Gloudemans
Bovenste rij vlnr: Ad Krielen - Piet van Soerland - Jan Idsinga - Cor van der Schoot - Ad Frijters - Jan Meulendijks - Willem van Diepen - Wim Wieland.
De groep parkwachters werd ook apart gefotografeerd.
Vooraan Vlnr: Willem van Diepen - Ad Frijters
Achteraan vlnr: Jan Idsinga - Piet Hendriks - Leo Jonkers en Joop Gloudemans
In 1987 kregen de parkwachters een op het politieunform gelijkend uniform waarop stond aangegeven dat het "Milieupolitie" was.
Joop Gloudemans(l) en Bert Dijkmans.
Joop en Bert leken onafscheidelijk. Ze deden samen dienst in de parken van (later) District Noord.
Bart Merkelbach.
In latere jaren werden er meer parkwachters aangesteld. Bij de introductie van het zgn. "omgevingsgericht werken" (eind tachtiger jaren) werden die per district ondergebracht en werden ze voortaan "milieuwachter" genoemd. Hun taken werden uitgebreid met opsporing van milieudelicten, al dan niet in samenwerking met afdeling Bijzondere Wetten.
Daarvoor werd en voor hen een BOA-opleiding georganiseerd om hun ook theoretisch klaar te stomen voor hun meer uigebreide taak.
Hoofdcommissaris Hessing (staande) tijdens de cursus voor de milieuwachters.
Aan de linker kant van de tafel van voor naar achter: Ad Frijters, Bert Dijkmans en Joop Gloudemans.
Dan vlnr: Henk Achten (Chef Bijzondere Wetten) - ? - Henk Valkis (Bijzondere Wetten) en terst rechts Bart Merkelbach.
Derde van links Jan Idsinga en vierde van links Piet Hendriks.
Ad Frijters ontvangt diploma of getuigschrift uit handen van korpschef Rob Hessing(r)
Bart Merkelbach tijdens een controle op de Visserijwet.
Bart Merkelbacht (l) en Piet Hendriks.
In de jaren van het zgn. omgevingsgericht werken waren bij de diverse districten werkzaam:
Distrikt Noord:
Vlnr: Joop Gloudemans - Bert Dijkmans - Leo Jonkers
District Centrum:
Piet Hendriks en Jan Idsinga
District Zuid
Ad Frijters en Bart Merkelbach