De Verkeersdienst - De wederopbouw

DE WEDEROPBOUW

In de jaren na de oorlog was de stad Eindhoven volop bezig met de wederopbouw.
Ook de politie ontwikkelde zich en was volop bezig een nieuw korps op te bouwen.
De afdeling verkeer was daar onderdeel van.
Dat de oorlog ook van invloed was geweest op het gedrag van weggebruikers moge blijken uit een mededeling in het korpsblad van juli 1946:
"Toen in de loop van de oorlog de materiaalpositie op het rijwielgebied steeds slechter werd, werd meer en meer het wielrijden met duopassagier oogluikend toegestaan door de politie. Daar deze materiaalpositie thans is verbeterd, is het niet meer noodig al dergelijke overtredingen te laten passeeren, en zullen zich vele gevallen voordoen waartegen dient te worden opgetreden. Ieder geval kan door den verbalisant zelf worden beoordeeld en voorlopig zal met een waarschuwing kunnen worden volstaan. Het publiek moet op die manier weer aan de bestaande verkeersvoorschriften gewend raken."

De afdeling Verkeer was onderverdeeld in:

• bureau verkeersongevallen
• bureau verkeersregeling
• de motorbrigade
• bureau vervoerswezen
• de garage.

Bureau Verkeersongevallen kreeg nieuwe voertuigen en "gereedschap" zoals een aggregaat met schijnwerper, kegels en een waarschuwingsbord.
Vlnr: Martien Geel - Henk Koeneman - Henk Maat en Anne Holtrop.

De afdeling "Vervoerswezen" werd op 1 januari 1947 opgericht. Taak van die afdeling was vooral de controle op de naleving van de meer bijzondere verkeerswetgeving zoals die van de Rijtijdenwet, Wet personenvervoer, beladingsvoorschriften, ed.

Van dat eerste zogenoemde bureau Vervoerswezen maakten deel uit:

boven vlnr: de brigadiers: A.Franken - J. Klessens - J. Baken en de agenten J.Jonker en H. de Smit.

Franken controleert hier de papieren van een buschauffeur. Een vooroorlogse Harley Davidson en de berijder met de zgn. rijglaarzen.

In de garage werden op 11 oktober 1948 de agenten J. van de Wiel(l) en G. van Poppel (r) aangesteld als monteurs. Hun taak was het uitvoeren van de technische onderzoeken aan de voertuigen die voor onderzoek naar het bureau werden gebracht. Kenmerkend voor de periode na de oorlog tot aan de zeventiger jaren was, dat mensen vaak hun gehele carrière dezelfde job bleven uitvoeren. Niet altijd, want van de eerste groep mensen die bij de afdeling verkeer werd geplaatst, werden er enkelen al na een jaar overgeplaatst. Onder hen Wim Verhoeven, die vervolgens tot aan het einde van zijn loopbaan, bij de technische recherche bleef. Zo ook zijn Van de Wiel en Van Poppel tot aan het einde van hun diensttijd technisch controleur gebleven en is door hen in de zestiger en zeventiger jaren, menige opgevoerde bromfiets (Zündapp-Florett en Puch) uiteen gesleuteld en van de foute onderdelen ontdaan. 

Vlnr: Aanvraag technisch onderzoek - proces-verbaal - controlekaart rijbewijs - intern deponeringsformulier
(klik op de betreffende afb. voor vergroting) 

Opgevoerde bromfietsen werden door motoragenten mee naar het bureau gebracht en door de twee controleurs technische onderzoeken van foute onderdelen ontdaan.
Allereerst moest er een kaart worden ingevuld om het technisch onderzoek aan te vragen.
Dan werd door de monteur het voertuig onderzocht  en van alle foute onderdelen ontdaan.
Hij maakte een proces-verbaal op van zijn onderzoek wat diende als getuige-deskundige verbaal voor het proces-verbaal wat de agent moest opmaken.
In dit geval bleek de bromfiets een motor te zijn. Dan moest ook weer bij de Commissaris van de Koningin een aanvraag worden gedaan om te onderzoeken of betrokkene een rijbewijs had.
De aanvrager van het onderzoek moest dan vervolgens alle onderdelen inpakken, verzegelen en naar Justitie sturen. (via de materieelbeheerder Piet van Lieshout)
Kortom: veel mensen waren nodig om een simpele overtreding van het wegenverkeersreglement af te handelen.

Dat is in de tachtiger jaren veranderd. Toen hoefden de bromfietsen niet meer  te worden gedemonteerd wat een hoop werk scheelde. 

In 1972 kreeg de Eindhovense politie apparatuur waarmee ze het geluidsniveau van bromfietsen kon meten. Op 50 cm afstand mocht dat niet boven de 102 decibel uitkomen.
In 1973 werden 3239 controles uitgevoerd, waarbij in 209 gevallen de grens werd overschreden. De controleur op de foto is Sjef Hermans.

Wellicht is het aardig voor de huidige oldtimer verzamelaar te lezen hoe er destijds in het korpsblad voorlichting werd gegeven over de bekende zestiger jaren brommer de ROYAL NORD.
Een bromfiets die op de dag van vandaag (in perfect gerestaureerde staat) 12.000 euro opbrengt!

 De„Royal Nord"

Naar aanleiding- van moeilijkheden, die vooral de laatste tijd met betrekking tot de bromfietsen van het merk Royal Nord voorkomen, lijkt het me nuttig hieromtrent een kleine uiteenzetting te geven. Als men artikel l lid l sub d onder l en 2 van het Wegenverkeersreglement leest, zal men daaruit opmaken, dat dit voertuigen zijn die eigenlijk gedegradeerd zijn van motorrijtuig naar "rijwiel met hulpmotor" waarvoor men geen rijbewijs en kentekenbewijs nodig heeft. Om de status „motorrijtuig", in de zin van het Wegenverkeersreglement weg te nemen, heeft de Minister van Verkeer en Waterstaat, voor dit soort voertuigen een keuring voorgeschreven, die door het Instituut RAI-TNO te Delft wordt verricht.
Voldoen de gefabriceerde, resp. geïmporteerde bromfietsen aan de gestelde eisen, dan wordt een Rijksgoedkeurmerk verleend. Het Rijksgoedkeurmerk en de omschrijving van de bromfiets worden in de Staatscourant gepubliceerd. De keuring geschiedt als volgt: Aan genoemd Instituut wordt een serie van 20 bromfietsen aangeboden. Hieruit worden 3 willekeurige voertuigen genomen, die worden gekeurd, zoals is voorgeschreven in het besluit van 10 augustus 1961 (keuringseisen voor rijwielen met hulpmotor). Worden deze 3 voertuigen goedgekeurd dan wordt de gehele serie van dit type goedgekeurd. Ten bewijze hiervan wordt voor dit type een Rijksgoedkeurmerk afgegeven, dat in het frame, de beplating van het frame of op de motor zelf duurzaam en duidelijk zichtbaar moet worden aangebracht. Treft men dus een rijwiel met hulpmotor aan, waarop dit keurmerk niet is aangebracht, dan is de bestuurder strafbaar ter zake van overtreding- van artikel 80a lid 2 onder g van het Wegenverkeersreglement.
Zo werd op 1 oktober 1958 de goedkeuring verleend voor een type van het merk Royal Nord, waarvan de fabriek gevestigd is te Hasselt (België). Het rijksgoedkeurmerk was B 8029. Op 29 december 1960 is in verband met de import van dit type bromfiets door de Fa. Raijmakers en Zoon te Veldhoven het recht verleend gebruik te maken van keurmerk B 8029. Dit keurmerk is geldig gebleven tot 1 januari 1961, ofschoon de toelatingsperiode op 1 april 1960 was afgelopen. In verband met de ingrijpende wijzigingen aan de uitvoering van de Royal Nord voorzien van 2 versnellingen, heeft men het keurmerk B 8029 laten vervallen en werd het keurmerk B 0043 voor dit type bromfiets verleend.
Dit geldt dus voor het oudere type, waarvan er nog maar enkele rijden.
Op 6 december 1960 werd weer een nieuw type Royal Nord ter keuring aangeboden. Dit type heeft 4 versnellingen en werd goedgekeurd onder no. B. 0046. Dit type dient voorzien te zijn van een Encarwi carburateur van het type A 13, welke een doorlaat heeft van 10 mm. De reductie van motor tot achterwiel moet zijn 13 : 41 tanden, terwijl de bandenmaat van het aangedreven wiel moet zijn 23" x 2.25". Enig ander merk en type carburateur of andere reductie of bandenmaat mogen niet gebezigd worden op voornoemde bromfiets, aangezien dit een uitvoering zou betreffen die nimmer door dit instituut is goedgekeurd. Met deze laatste types vooral is veel geknoeid, veelal door de eigenaar zelf, soms ook wel door de handelaar. De veranderingen die men aan dit vierversnellingstype heeft aangebracht bestaan hoofdzakelijk uit: De Encarwi carburateur afnemen en deze vervangen door een z.g. race-carburateur. Door middel van deze race-carburateur wordt het motorvermogen opgevoerd, hetgeen een kleinere reductie mogelijk maakt. Hiervoor brengt men op het achterwiel een ander tandwiel aan n.l. van 34 of 38 tanden en een groter voortandwiel van  18 tanden. Door deze veranderingen kan de snelheid met 20 a 25 km. per uur worden opgevoerd. Het merk van de race-carburateur dat men hiervoor meestal gebruikt is de Dell'Orto type UA  16S of 17. Blijkbaar heeft men dit afgekeken van een ander type Royal Nord, dat omstreeks half juni  1960 in Nederland is ingevoerd, doch waarvoor nimmer een goedkeuringsmerk is verleend. Deze laatste types rijden er in het zuiden van het land en vooral in Eindhoven zeer veel. De Importeur van deze laatste Royal Nord is eveneens de Fa. Raijmakers en Zoon uit Veldhoven. De laatste tijd zijn er in overleg met de Officier van Justitie verschillende rijwielen met hulpmotor van het merk Royal Nord in beslag genomen. Door de Officier van Justitie wordt veelal beslist, dat de carburateur en de beide tandwielen in beslag genomen blijven en gedeponeerd moeten worden, terwijl het rijwiel met hulpmotor aan de eigenaar terug gegeven kan worden onder voorwaarde, dat dit op kosten van verdachte in zijn oorspronkelijke staat moet worden teruggebracht een en ander in overleg met de politie.

Boven: Jan Teeuwen en Graard van Poppel (in overal)

Hierboven de Harley Davidsons (de zgn. Liberators) nog in militaire uitvoering.
VLNR: Lutke Schipholt - inspecteur Sjef Odekerken die in 1966 hoofdcommissaris van Eindhoven zou worden - Arends - Van Vugt.

Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Vlnr: Sjef Odekerken - Henk Hofs - Henk de Smit - Sanderse - Van Vugt - Piet van den Berk - Giel van Gool - ? - Piet Nagelkerke.

Met die motoren werd in 1947 ook deelgenomen aan een zgn. betrouwbaarheidsrit door de provincie Noord-Brabant.
Een rit van 800 km. Die afstand moest met een gemiddelde snelheid van 40 km. per uur in 24 uur worden afgelegd waarbij in totaal 4 uur mocht worden gerust.
In de solo-klasse eindigde ip.Odekerken (links) als 10e en in het zijspan klasse brig. Van Vugt (5e van links) als 9e. Hofs (2e van links) werd 10e.
Van de in totaal 260 deelnemers viel de helft uit.
Een zware rit die veel vergde van de berijders. Kaart lezen, tijden berekenen, slechte wegligging en vering en slechtere wegen dan nu het geval is.
De foto is genomen aan de achteruyitgang van het bureau Grote Berg 59. Op de achtergrond "Ons Thuis" hoek Deken van Somerenstraat-Zwembadweg.

TOP