Verhaal Gerrit Bruin

 

pasfoto gerrit bruin

Gerrit Bruin werd geboren op 21-11-1919.
Hij trad bij het korps gemeentepolitie Eindhoven in dienst op 18 juni 1942.

Dit verhaal is mede tot stand gekomen door bereidwillige medewerking van zijn kinderen die daarvoor foto's, teksten etc. ter beschikking stelden waarvoor ik hen zeer erkentelijk ben.

Militaire dienstplicht

Op 2 januari 1939 werd Gerrit opgeroepen voor de dienstplicht.

1939 01 02 oproeping militaire dienst web

1939 01 02 indeling artillerie met foto web kopie 

Tussen 2-1-1939 en 29 juni dat jaar werd hij maar liefst 16 keer overgeplaatst.


 

 

De Mobilisatie

Onderstaande foto's zijn gemaakt tijdens zijn dienst bij de Luchtdoelartillerie voornamelijk tijdens zijn verblijf op Vlieland.


 

Boven: Gerrit in witte jas en achter de zeemijn links. 

 1939 12 mob vlieland 0004
Bovenste rij, 4e van rechts Gerrit Bruin.

1940 mob vlieland 0005
1940: Gerrit 2e van rechts.

1940 mob vlieland 0006
1940 nog tijdens de mobilisatie.Gerrit midden. 

 Op 10 mei 1940 viel de Duitse bezetter ons land binnen en kapituleerde Nederland enkele dagen later.

1940 05 15 ptt gebouw den haag
Gerrit bovenste rij 5e van links.

In een door Gerrit bijhouden dagboekje (schrift) heeft hij precies bijgehouden wat hij tussen 2 januari 1939 en het einde van de oorlog heeft gedaan.
Uit het schriftje is op te maken dat hij zich tussen 10 mei 1940 en 15 mei 1940 in Wassenaar e.o. bevond. (foto boven)

1940 07 15 groot verlof web

Op 15 juli 1940 ging Gerrit met groot verlof uit de dienst. Het Nederlandse leger bestond immers niet meer.


De Marechausse.

Met ingang van 26 juli 1940 was het predikaat "Koninklijke" door de bezetter geschrapt. 
Op 5 juli 1940 voegde de Duitse bezetter de marechaussee in Nederland organisatorisch samen met de rijksveldwacht en de gemeenteveldwacht. Hierdoor verloor de marechaussee haar militaire status. 
Op 19 november 1940 nam Gerrit dienst bij de  Marechaussee. Zijn verbandakte werd ondertekend door Lt.Kol. Van Everdingen.

     

Gerrit was eerder ingedeeld bij de zogenaamde opbouwdienst .De Nederlandse Opbouwdienst (N.O.D.) werd op 15 juli 1940 door de toenmalige - door de Duitsers aangestuurde - overheid opgericht.
Het betrof een overgangsorganisatie ter ontmanteling van het Nederlandse leger in bezettings- en/of crisistijd.
De genoemde dienst moest een verdere stijging van het werkloosheidspercentage - te weten het uitvloeisel van de ontslagen binnen defensie - voorkomen. Het beleid was een voortzetting van een eerder 
werkverschaffingsbeleid. Toen hij bij de Marechaussee dienst nam werd hij uit de opbouwdienst ontslagen.

potanusstraat school old web 

Na zijn goedkeuring bij de Marechaussee werd hij ingekwartierd in het gebouw links. Een school aan de Pontanusstraat in Amsterdam. 

 1941 05 15 oorlogsgraven wassenaar kopie

 Op 15 mei 1941 nam de Marechaussee in Wassenaar deel aan een kranslegging bij de oorlogsgraven van gesneuvelde Nederlandse militairen.(Gerrit bij rode pijl)

 

1941 07 11 kmar  naar NBrab. 1

Op 11 juli 1941 vertrekt het eskadron Haarlem van de Marechaussee (waartoe Gerrit Bruin behoorde) naar Noord Brabant.

Hooge-Mierde

Tot 14 augustus 1941 doet Gerrit dienst in Hooge  Mierde.

Hieronder is hij in de buurt van de Belgische grens in gezelschap van de familie De Crom.
Uit deze plaatjes zou je niet afleiden dat die in oorlogstijd zijn gemaakt.

1941  08  de crom hooge mierde web

Dit zijn de grootouders van mevrouw Corrie Vosters-Swaanen die, samen met haar moeder en haar zussen op weg waren naar de priester wijding van haar Heeroom.

1941 08 hooge mierde 1Met wie Gerrit Bruin hierop staat is onbekend. In ieder geval niet iemand van de familie de Crom.

1941 08 hooge mierde gerrit met maat en oosterom kopie

Boven rechts: A.P. van Oosterom, zou 1 jaar later, op 16-06-1942,  met Gerrit Bruin  deel gaan uitmaken van het korps gemeentepolitie Eindhoven. Maar in dat jaar waren er voor hen weer veel ingrijpende veranderingen

 

1941 juli aug van oosterom hooge mierde 2 B

 Van Oosterom 2e van rechts. De anderen zijn onbekend.

 





Amsterdan en Schalkhaar

 

Na zijn vertek uit Hooge Mierde komt hij via Haarlem naar Amsterdam. Daar wordt hij op 1 oktober 1941 benoemd als agent van politie beëdigd door de door de Duitsers benoemde burgemeester Voûte

Op 8 november 1941 wordt hij aangesteld als onbezoldigd veldwachter te Amsterdam. Dat duurt niet lang. De Duitse bezetter heeft andere plannen met de politie en heeft inmiddels in Schalkaar een Politie Opleidings Battaljon gevormd. Gerrit en zijn collega's worden per 4 maart 1942 van Amsterdam overgeplaatst naar Schalkaar.

In een tentoonstelling van Veiligheidsmuseum PIT in Almere wordt aandacht besteed aan diverse collaborerende politieagenten uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog.
De tentoonstelling beklemtoont dat zwart-wit oordelen over deze politieagenten niet eenvoudig is. Veel agenten kwamen er pas in Schalkhaar, waar ze vanaf 1941 opgeleid werden  in de Westenbergkazerne), achter dat ze in een omgeving zaten waren waar ze genazificeerd werden, onder meer door lessen in de Duitse rassenleer.
Naar jaren later zou blijken dat velen van hen zelfs met verzetswerk bezig waren. Meer uitgebreide informatie kunt u vinden in het menu-onderdeel "De Oorlogsperiode".

Februari 1942

Maart 1942:

De agenten waarbij een nummer staat zouden later worden overgeplaatst naar het korps Eindhoven.
1: J. Hassing - 2: Roel van de Vlag - 3: Gerrit Bruin - 4: Jan Gelling - 5: W.C. Böhler die op 23-08-1944 in kamp Vught zou worden gefusilleerd.

1942 03 schalkaar 7

Maart 1942

1942 03 schalkhaar 6
Maart 1942

1942 05 schalkaar 3mei 1942

3e van links is W.C. Böhler en uiterst rechts Gerrit Bruin

1942 05 schalkhaar 4Mei 1942.
Rechts Gerrit Bruin

1942 05 schalkhaar 5

Mei 1942
Uiterst rechts W.C. Böhler met achter links van hem Gerrit Bruin 


Al op 12 juni 1942 werd Gerrit met enkele anderen vanuit Schalkhaar weer overgeplaatst naar het korps Amsterdam. Ze hadden slechts 3 maanden in Schalkaar de 'opleiding' gevolgd.
In Amsterdam 'genoten' ze 6 dagen verlof en werden op 18 juni 1942 overgeplaatst naar het korps Gemeentepolitie Eindhoven na in Amsterdam te zijn ontslagen.(foto hieronder)
Met hem waren o.a. W.C. Böhler, Frans Kieft, Gerard van den Boom en Gerrit Houtsager die ook op deze website zijn vermeld.

In het korps Eindhoven  aangekomen werden zij enkele dagen ondergebracht in "Ons Thuis" aan de Deken van Somerenstraat-Don Boscostraat
Gerrit wordt officieel aangesteld op 18 juni 1942 en op 22 juni beëdigd door de toemalige korpschef Willem Dijs.
Gerrit heeft echter nooit het formulier van de beëdiging ondertekend. Samen met zijn collega Gerard van den Boom gaat hij na enkele dagen al naar een kosthuis in Eindhoven nadat men al snel ontdekte dat de mannen, die korte tijd in Schalkhaar waren opgeleid, te vertrouwen waren.Dit wordt ook vermeld in het verhaal van Gerard van den Boom op deze site.
Hun kosthuis was van de familie Vilé en daar verbleven zij van 20 juni 1942 t/m 31 oktober 1942. Toen verhuisde hij naar de fam. van der Peut aan de Hagenkampweg 42 in Eindhoven.

Gerrit Bruin (l) en Gerard van den Boom

Willem Dijs

1942 06 22 eedsaflegging aan Dijs web 

1942 10 10 statiefoto bruin b webOp 10 oktober 1942 laat Gerrit deze foto maken.  

Het korps Eindhoven was toen nog gemeentepolitie. 1 jaar later zou het door de bezetter worden omgedoopt tot Staatspolitie en werd Gerrit formeel ontslagen bij het korps Gemeentepolitie Eindhoven om vervolgens, net als alle anderen van dat korps, formeel te worden ondergebracht bij de Staatspolitie.
Zo zie je dat er stap voor stap door de bezetter veranderingen werden ingevoerd waar men geruisloos in werd meegezogen.

Onder het ontslagformulier dat door de NSB-burgemeester Pulles werd ondertekend. 

1943 02 01 ontslag ehv door pulles

1943 03 01 aanstellingbeschikking schrieke web
Jaap Schrieke is na de oorlog ter dood veroordeeld maar dat vonnis is niet uitgevoerd.

1943 03 01 aanstelling ehv staatspolitie web

 


Veel informatie voor het verhaal van Gerrit heb ik kunnen halen uit een schoolschriftje waarin hij gedurende deze periode diverse gebeurtenissen
heeft opgetekend.

Van gewone gebeurtenissen zoals overplaatsingen en het betrekken van kosthuizen maar ook zaken die voor hem zeer ingrijpend moeten
zijn geweest.
Temeer omdat hij, net als het overgrote deel van het korps, anti-Duits was zoals na de oorlog uit onderzoek is gebleken.


Zo vermeldde hij onder andere het zogenaamde Sinterklaas-bombardement op de Philipsfabieken waarbij veel burgerslachtoffers te betreuren waren.

Wat voor hem en zijn collega Paul van Rooij verschrikkelijk moet zijn geweest is het moeten bijwonen van de terechtszitting van het Duitse Standrecht op 3 mei 1943.
Zijn aantekening daarover is de enige uit het schriftje die rood omrand is. Hij heeft zelfs de originele bekendmaking daarover altijd bewaard.

 


Na de tweede wereldoorlog was het natuurlijk niet vanzelfsprekend dat het korps van de een op de andere dag zou doorgaan zonder dat er gedegen onderzoek werd gedaan wie als politieman zou worden gehandhaafd.
Hierover is geschreven in het hoofdstuk "Na de oorlog"
Enkele documenten die Gerrit heeft bewaard hebben betrekking op zijn verdere periode bij het korps gemeentepolitie Eindhoven.

De toenmalige korpschef Bote v.d. Werf schreef een vrijgeleide voor Gerrit die voor een opdracht naar Amsterdam moest. Duidelijk werd vermeld dat hij voor wat betreft zijn politieke houding volledig betrouwbaar was.
Opvallend is dat dit nog was getypt op papier uit de oorlogstijd toen er nog een Gewestelijk Politiepresident was, door de Duitse bezetter aangesteld.
Men had dit nog wel even doorgestreept.

Per 1 januari 1946 werd Gerrit Bruin aangesteld als agent van politie te Eindhoven met een proeftijd van 1 jaar. Hij moest nl. nog wel de vereiste politiediploma's behalen.
In een in 1994  gegeven interview spraken ze daar hun ongenoegen nog over uit.
Ze hadden in een hele moeilijke tijd trouw gediend en dan voelt het niet fijn om een proeftijd krijgen bij een nieuwe aanstelling in hetzelfde korps.
Zoals aangegeven bleek de reden te zijn dat ze hun politiediploma moesten behalen.

Om na die moeilijke jaren de de praktijk weer opnieuw in de boeken te duiken zal bepaald niet hebben meegevallen.
Als je de examenopgaven uit die tijd bekijkt zijn die in de 20-30 jaar daarna niets veranderd. Behalve natuurlijk aanpassingen in wetgving.
Hieronder de opgaven voor de examens die in 1946 en 1948 werden afgenomen.

 

Omdat de uitslag van de examens pas enkele maanden later bekend zouden worden werd de proeftijd verlengd. Die was nl. op 1 januari 1947 verlopen.

Gerrit zakte voor dit examen op het misdrijf proces-verbaal. Zoals je uit de puntenlijst kunt opmaken was dat de enige onvoldoende. Dat hield in dat je dan geen zogenaamd "Diploma met aantekening" ontving. Om dat te verkrijgen vereiste dat je voor alle vakken weer opnieuw examen moest doen met een voldoende voor het misdrijfproces-verbaal.

Onder de zogenaamde Bijzondere Wetten waren toen ook nog de Mollen-, Egels- en Kikvorsenwet en de Trekhondenwet. 

1947 01 01 vaste aanstelling web

Op 1 januari 1947 krijgt Gerrit zijn vaste aanstelling.

Ruim een jaar later, op 27-2-1948, doet jij opnieuw examen om zijn diploma mét aantekening te verkrijgen.

Het proces-verbaal voor een overtreding was hetzelfde als dat hij 2 jaar eerder had gemaakt.

1948 02 27 examenopdrachten web
1948 02 27 examen puntenlijst web

De puntenlijst van het examen waarvoor hij wel slaagde voor het diploma mét aantekening. Niet alleen het punt voor het misdrijf proces-verbaal was verbeterd maar ook voor alle andere vakken schoten de punten omhoog.

1956 11 14 intrekking onbez veldw

 bureau bijz opdrachten

In de laatste periode van zijn politieloopbaan diende Gerrit bij het Bureau Bijzondere Opdrachten waarvoor de bovenstaande functieomschrijving werd opgegeven.

ontslag bruin

Per 1 december 1979 verliet Gerrit op 60 jarige leeftijd de dienst met functioneel leeftijdsontslag.
Dat was destijds een regeling voor politieambtenaren die dan, met behoudt van 85% van hun salaris tot hun persioengerechtigde leeftijd (65),  de dienst mochten verlaten.

In 2017 was hij 70 jaar lid van de Politiebond ACP.
Op 14 november dat jaar kreeg hij daarvoor een oorkonde uitgereikt.

 PJW7858 bruin acp

acp 70 jaar

rouwkaart  bruin

.
Gerrit Bruin overleed op 24 september 2018.